Dzięciur żołędziowy (Melanerpes formicivorus) – gatunek średniej wielkości ptaka z podrodziny dzięciołów (Picinae) w rodzinie dzięciołowatych (Picidae). Występuje w zachodniej i południowej Ameryce Północnej (od zachodnich USA po Panamę) oraz w północno-zachodniej Ameryce Południowej (w Kolumbii).
Dz
DzienneWs
WszystkożerneWszystkożerność – sposób odżywiania się polegający na braku specjalizacji pokarmowej i – w konsekwencji – odżywianiu się różnorodnym pok...
Na
NadrzewneZw
Zwierzęta oswojoneLą
LądoweJa
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Zw
Zwierzęta monogamiiMonogamia – najbardziej rozpowszechniony typ związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest trwale z jednym partnerem. Monogamicznos...
Po
PoligynandriaSp
SpołeczneHierarchia społeczna, hierarchia dominacyjna – społeczna przewaga pojedynczych osobników nad innymi, oparta na dominacji socjalna struktura grupy ...
Ni
Nie migrująceA
zacznij od...Długość ciała średnio 23 cm; masa ciała 65–90 g. Dorosły dzięciur żołędziowy ma czarną głowę, kark, grzbiet, skrzydła i ogon, białe czoło, podgardle, część brzuszną i kuper. Oczy mają białe tęczówki. Na niewielkim fragmencie grzbietu występuje parę zielonych piór. Dojrzały samiec posiada na czole czerwoną czapeczkę, która ciągnie się w stronę grzbietu. Pomiędzy potylicą a okolicami dzioba u samicy występują pas czarnych piór.W trakcie lotu łopoczą skrzydłami ze spuszczonymi nogami. Widać wtedy białe koła na skrzydłach. Ich odgłosy przypominają śmiech.
Ptaki żyją w stadkach złożonych z 20 osobników. Razem żywią się nie tylko owadami, ale i żołędziami i innymi nasionami. Zbierają je i gromadzą wspólnie w schowkach wykutych w pniach drzewach. Ptaki tworzące grupę bronią dostępu przed obcymi osobnikami do drzewa, które jest spichlerzem.
Dzięciur żołędziowy występuje w zależności od podgatunku:
Rozród u dzięciurów żołędziowych jest osobliwy. Przeważnie tylko dwie samice wchodzące w skład grupy składają jaja do wspólnej dziupli. Z reguły pierwsze, a czasami i drugie złożone jajo jest rozbijane i pożerane wspólnie przez całą grupę. Wysiadywanie rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy dwie samice prawie jednocześnie złożą jaja. Gdy pisklęta się wyklują, wszyscy uczestnicy grupy karmią je owadami. Dowiedziono, że około 10% złożonych jaj źle się rozwija, a tylko z 20% rozwijają się pisklęta, które później osiągają zdolność do lotu.
W okresie nadmiaru żołędzi i innych nasion pokarmu starcza dla dorosłych ptaków, a produkcja jaj jest ponoszona niskim kosztem. Natomiast karmienie piskląt owadami wymaga bardzo efektywnych łowów, co wymusza współpracę w żywieniu. Osobnik, który karmi obce pisklę, w kolejnym sezonie ma większe szanse na przekazanie genów następnemu pokoleniu. Co ciekawe, opisane wyżej zachowanie charakteryzuje populację z południowej Kalifornii. Już w Arizonie dzięcioły w trakcie rozrodu nie korzystają z pomocników, robiąc tylko niewielkie zapasy nasion, a na zimę wędrując do Meksyku.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzięciura żołędziowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na około 5 milionów osobników. Trend liczebności populacji jest stabilny lub lekko wzrostowy.
