Klecanka rdzaworożna (Polistes dominula) – gatunek błonkówki z rodziny osowatych (Vespidae) i podrodziny Polistinae. Społeczny. Preferuje miejsca ciepłe i nasłonecznione. Rodzimy dla Palearktyki, ale zawleczony również do innych krain.
Dz
DzienneZw
Zwierzęta owadożerneEntomofag, owadożerca – zwierzę lub rzadziej roślina odżywiające się owadami – zarówno larwami, poczwarkami, jak i dorosłymi owadami. Entomo...
Mi
MięsożerneWs
WszystkożerneWszystkożerność – sposób odżywiania się polegający na braku specjalizacji pokarmowej i – w konsekwencji – odżywianiu się różnorodnym pok...
Ow
OwocożerneRo
RoślinożerneFitofag, roślinożerca – organizm roślinożerny, odżywiający się roślinami lub częściami roślin. W ekosystemie roślinożercy stanowią pi...
Ne
NektarożerneLą
LądoweJa
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Ho
HodowlaneWi
WielomęstwoEu
EusocjalnyE
zacznij od...
Klecanka rdzaworożna naturalnie występuje w cieplejszych rejonach Palearktyki, a zawleczona została do pozostałych krain. W Starym Świecie zachód sięga do Madery, na południe po Izrael i Etiopię, na północ do Litwy i Łotwy, a na wschód przez Armenię, Azerbejdżan, Turkmenistan, Iran, Afganistan, Pakistan i Mongolię po północne Indie, Chiny i Japonię. Zawleczona została do Chile, Argentyny, Stanów Zjednoczonych, Australii Zachodniej, Nowej Zelandii i RPA. Ponadto obecna w krainie orientalnej.
W Europie gatunek ten wykazany został z Albanii, Austrii, Balearów, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Dodekanezu, europejskiej Turcji, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Korsyki, Krety, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Polski, Portugalii, Rumunii, Sardynii, Słowenii, Sycylii, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Włoch i Wysp Kanaryjskich. Ponadto notowany z Wielkiej Brytanii, gdzie nie wchodzi w skład fauny rodzimej.
W Polsce obecność gatunku stwierdzono na obszarze całego kraju z wyjątkiem Wyżyny Lubelskiej, Roztocza i Beskidu Wschodniego. Rzadziej podawany z północy i wschodu kraju, a najliczniej z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
W Stanach Zjednoczonych gatunek ten, po raz pierwszy odnotowany z Massachusetts, szeroko się rozprzestrzenił na środkowym zachodzie i rozszerza zasięg na południowy zachód. Występuje tam od Maine po Wisconsin, Michigan, Ohio i Wirginię, a także w Montanie, Kolorado, Utah, od Washingtonu po Kalifornę oraz w Arizonie i Nevadzie.
W Kanadzie klecanka ta po raz pierwszy notowana była w 1997 roku z Ontario. Obecnie występuje również w Nowej Szkocji i Kolumbii Brytyjskiej, a biorąc pod uwagę jej szybkie tempo ekspansji, powinna być już obecna w Quebecu, a wkrótce też w Nowym Brunszwiku i na Wyspie Księcia Edwarda.
Gatunek pod względem siedliskowym oligotopowy, preferujący stanowiska ciepłe i nasłonecznione. Kserotermofil, zasiedlający suche i ciepłe tereny otwarte. Występuje w biotopach kserycznych i kserotermicznych, zarówno na półnaturalnych murawach, jak i terenach ruderalnych w centrach miast. Na wschodzie gatunek stepowy. Nieczęsty w górach, jednak w Hiszpanii sięga do 2000 m n.p.m., we Włoszech i Albanii do około 1000 m n.p.m., a Polsce sięga Tatr, masywu Babiej Góry (900 m n.p.m.) i Połoniny Caryńskiej (około 1200 m n.p.m.).
Gatunek eusocjalny. Społeczeństwa są niewielkie, w warunkach polskich jednoroczne. Budowa gniazda klecanki zostaje zapoczątkowana wiosną przez jedną płodną samicę (tzw. założycielkę lub królową), lub przez kilka współpracujących samic. W drugim przypadku królową zostaje ta, która złoży najwięcej jaj, a pozostałe założycielki podporządkowują się jej. Budowa gniazda trwa około miesiąca. Tworzone jest ono z masy papierowej i składa się z pojedynczego plastra z niewielką liczbą komórek, przytwierdzonego do podłoża krótkim styliskiem, pozbawione jest osłon. Budowa taka sprawia, że regulacja termiczna jest w nim słabsza niż u innych osowatych. Pod koniec lata oprócz robotnic w gnieździe wychowywane są także samce i młode królowe. Jedynie te ostatnie są stanie przezimować i dać początek nowym rodzinom.
Gatunek ten umieszczony został przez Skibińską w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt z wysoką kategorią CR (krytycznie zagrożony), co jednak budzi duże kontrowersje. Według Puławskiego gatunek ten jest w Polsce pospolity. Podobnie według Dylewskiej i Wiśniowskiego. Nowsze analizy Oleksy i Wiśniowskiego również wskazują, że gatunek ten nie jest szczególnie zagrożony, gdyż w Polsce chętnie zasiedla tereny przekształcone przez człowieka, a w skali całego zasięgu odznacza się raczej ekspansywnością, będąc najpospolitszą klecanką ciepłych rejonów Europy, a w Stanach Zjednoczonych wypierającą nawet gatunki rodzime.
