Wodniczka

Jeszcze w początkach XX wieku zasięg występowania wodniczki obejmował dużą część Europy zachodniej i środkowej (Holandia i Belgia, Niemcy, Bałkany) oraz zachodnią Syberię. Od lat 60. i 70. obserwuje się drastyczny spadek jej liczebności, a w wielu rejonach całkowity zanik. Jest to spowodowane przede wszystkim kurczeniem się odpowiednich miejsc lęgowych – człowiek osusza tereny podmokłe, reguluje rzeki, rozbudowuje infrastrukturę komunikacyjną i na inne sposoby przekształca środowisko naturalne. Z drugiej strony, łąki bagienne na których zaniechano wypasu bydła lub wykaszania zarastają trzciną i krzewami, co również nie jest korzystne dla wodniczki.

Wodniczka zimuje w zachodniej Afryce, jednak dokładne miejsca zimowania są słabo poznane. Ostatnie badania wskazują na Park Narodowy Oiseaux du Djoudj w Senegalu, na wydmach porośniętych dzikim ryżem. Przeloty IV–VI i VII–X. Rejestrowanie zaobrączkowanych ptaków skłoniło naukowców (De By, 1990) do wysunięcia teorii o nietypowej trasie wędrówki wodniczek: ptaki nie migrują bezpośrednio na południe, ale najpierw „krótkimi skokami” udają się na zachód – w kierunku Francji, Belgii i Holandii, zatrzymując się na terenach zasobnych w pożywienie. Zebrawszy odpowiednią ilość tłuszczu, rozpoczynają jednorazową dłuższą wędrówkę na południe, przez Półwysep Iberyjski do Afryki.

W Polsce jest to nieliczny ptak lęgowy głównie na północy i wschodzie kraju. W 1997 roku jej liczebność szacowano na 2900–2950 śpiewających samców, w latach 2013–2018 (dzięki podjętym działaniom ochrony czynnej) na 3200–4500 śpiewających samców. Jest to największe skupisko wodniczki w Unii Europejskiej. Według danych BirdLife International z 2015 roku, w Polsce gniazdowało 29% europejskiej (a tym samym światowej) populacji, 42% populacji żyło na Białorusi i ok. 27% na Ukrainie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu obserwowano gniazdowanie wodniczki niemal na całym niżu, wzdłuż dolin rzecznych, nad zalewami i na podmokłych łąkach; większość tych stanowisk jednak już zanikła. Obecnie (2020) najliczniej występuje na Bagnach Biebrzańskich (około 80% krajowej populacji). Inne, izolowane stanowiska znajdują się w dolinie Narwi, Poleskim Parku Narodowym (Bagnie Bubnów), na torfowiskach węglanowych pod Chełmem, a bardzo nielicznie występuje w północno-zachodniej części kraju – na Bagnach Rozwarowskich i w rejonie Delty Świny (rezerwat społeczny Karsiborska Kępa). Gatunek ten skrajnie nielicznie występuje także nad Nerem, na terenie użytku ekologicznego „Dąbskie Błota” w powiecie kolskim, który leży w obrębie sieci obszarów specjalnej ochrony Natura 2000; w 2007 roku stwierdzono tam 14 par, a w 2008 – 4.