Biegus zmienny
Królestwo
Gromada
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Calidris alpina
Waga
45-65
1.6-2.3
goz
g oz 
Długość
16-22
6.3-8.7
cminch
cm inch 
Rozpiętość skrzydeł
32-44
12.6-17.3
cminch
cm inch 

Biegus zmienny (Calidris alpina) – gatunek ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Wśród biegusów jest najpospolitszy i najliczniejszy.

Dystrybucja

Geografia

Biomy WWF

Biegus zmienny zamieszkuje w zależności od podgatunku:

Pokaż więcej

  • Calidris alpina arctica – północno-wschodnia Grenlandia. Zimuje w północno-zachodniej Afryce.
  • Calidris alpina schinzii – południowo-wschodnia Grenlandia, Islandia, Wyspy Owcze i Wyspy Brytyjskie po południową Skandynawię i kraje basenu Morza Bałtyckiego. Bardzo nielicznie gnieździł się w północnej Polsce do początku XXI w. Zimuje w Europie Południowej i Maghrebie.
  • Calidris alpina alpina – Laponia i północna Rosja na wschód po rejon półwyspu Tajmyr i rzekę Jenisej. Zimuje w Europie Zachodniej, basenie Morza Śródziemnego i dalej w Azji po północne Indie i Bangladesz. W Polsce spotykany na przelotach.
  • Calidris alpina centralis – północno-wschodnia Syberia od półwyspu Tajmyr do delty Kołymy. Zimuje we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, nad Morzem Czerwonym i dalej na wschód po Azję Południową.
  • Calidris alpina sakhalina – od Kołymy po Półwysep Czukocki. Zimuje na Dalekim Wschodzie.
  • Calidris alpina actites – północny Sachalin. Zimuje prawdopodobnie w Azji Wschodniej.
  • Calidris alpina kistchinskii – na północ od Morza Ochockiego po Góry Koriackie, Kamczatkę i Kuryle. Miejsce zimowania nieustalone.
  • Calidris alpina arcticola – północno-zachodnia Alaska, północna część Półwyspu Seward i północno-zachodnia Kanada. Zimuje na Dalekim Wschodzie.
  • Calidris alpina pacifica – południowo-zachodnia Alaska i południe Półwyspu Seward. Zimuje w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej.
  • Calidris alpina hudsonia – środkowa Kanada. Zimuje na wschodnim i zachodnim wybrzeżu USA oraz we wschodnim Meksyku.

W Wielkiej Brytanii to gatunek osiadły. Na zimowiskach natomiast zbierają się w ogromne, liczące tysiące osobników stada, zwłaszcza na wybrzeżach.

W Polsce spotyka się na przelotach w marcu–maju i lipcu–listopadzie dwa podgatunki – C. a. schinzii i C. a. alpina pochodzący z terenów położonych dalej na północ. Dawniej także gniazdował. Jeszcze na początku lat 80. liczebność populacji lęgowej na terenie kraju oceniano na 80–100 par. W końcu XX w. odnotowywano nieliczne lęgi C. a. schinzii na Bagnach Biebrzańskich, przy ujściu Redy do Zatoki Puckiej (rezerwaty przyrody „Beka” i „Mechelińskie Łąki”), na wyspach w delcie Świny i nad jeziorem Łebsko. Ostatni potwierdzony lęg w Polsce miał miejsce w 2004 roku w rezerwacie „Beka”; w roku 2010 w tym samym rezerwacie odnotowano ostatnie obserwacje ptaków tego podgatunku interpretowane jako prawdopodobne gniazdowanie.

Pokaż mniej
Biegus zmienny Mapa siedliska
Biegus zmienny Mapa siedliska
Biegus zmienny
Attribution-ShareAlike License

Nawyki i styl życia

Wydaje w locie brzęczące i zgrzytliwe "czrrrit". Stada wydają bardzo charakterystyczny dźwięk - jest to gadatliwe, perliste i gardłowe "plip-ip-ip". Często jest ten dźwięk nazywany jest "pogaduszkami". Piosenka w locie tokowym to wysilone "rriuii-rriuii-rriurii", przechodzące w lekko opadający trel.

Pokaż więcej

Lecąc w stadach, mogą wykonywać czasem gwałtowne zwroty. Zaniepokojone lub gdy są w powietrzu, wydają klekoczące „tirr”, a w czasie toków chrapliwe „trur ur ir”.

Pokaż mniej
Styl życia
Zachowanie sezonowe
Zew ptaka

Nawyki godowe

ZACHOWANIE GODOWE

Populacja

Liczba ludności

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa zmiennego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2015 roku szacowała liczebność populacji na 4 295 000 – 6 800 000 osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Gatunek wymieniony w załączniku I Dyrektywy ptasiej.

Pokaż więcej

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznany za wymarły regionalnie (dotyczy populacji lęgowej). W Polsce dziś spotyka się stada liczące nawet kilkaset osobników w trakcie wędrówki jesiennej.

Zagrożeniami dla tego gatunku są osuszanie podmokłych łąk lub szybkie ich zarastanie trzciną i niszczenie terenów lęgowych, a dla ptaków wędrujących – ubywanie naturalnych plaż i ich nadmierna penetracja przez ludzi.

Pokaż mniej

Bibliografia

1. Biegus zmienny artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Biegus_zmienny
2. Biegus zmienny Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22693427/155480296
3. Na stronie Xeno-canto - https://xeno-canto.org/706735

Więcej fascynujących zwierząt do poznania