Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) – gatunek ssaka morskiego z rodziny płetwalowatych (Balaenopteridae). Największe znane zwierzę w historii Ziemi. Po raz pierwszy został opisany przez szkockiego lekarza Roberta Sibbalda w 1697 roku. Płetwal błękitny ma dwa otwory nosowe, małą płetwę grzbietową w tylnej części ciała i dużą płetwę ogonową z wyraźnym wcięciem pośrodku. Dawniej w oceanach żyło wiele osobników tego gatunku. Masowe polowania na wieloryby w XX stuleciu sprawiły, że populacja płetwali błękitnych zmniejszyła się wielokrotnie. Jedynym naturalnym wrogiem płetwala jest orka oceaniczna.
Mi
MięsożerneRy
RybożerneWo
WodnePr
PrzedspołecznePł
PławnyŻy
ŻyworodneŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
Ko
KosmopolityczneGatunek kosmopolityczny – gatunek o bardzo szerokim zasięgu geograficznym, obejmującym wiele stref klimatycznych i stref ekologicznych. Wiele gat...
Dr
Drapieżniki pogończeZw
Zwierzęta monogamiiMonogamia – najbardziej rozpowszechniony typ związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest trwale z jednym partnerem. Monogamicznos...
Ge
Generalnie samotnikiMi
MigrująceB
zacznij od...Gi
Gigantyczne zwierzętaDługość ciała 3170–3260 cm; masa ciała 113000–150000 kg. Występuje dymorfizm płciowy – dorosłe samice płetwali błękitnych są większe od samców i reprezentują największe zwierzęta, w przeszłości i obecne, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi. Całkowitą długość i masę ciała szacuje się na 3260 cm i 113000 kg dla płetwala błękitnego (B. m. musculus) oraz 2300 cm i 69000 kg dla płetwala krótkoogonowego (B. m. brevicauda). Chociaż starsza literatura naukowa podaje całkowitą długość ciała do 3300 cm dla antarktycznych płetwali błękitnych, pomiary te są wątpliwe, ponieważ zostały wykonane niestandardowymi metodami na stacjach wielorybniczych. To samo można powiedzieć o masie ciała podanej w niektórych raportach i wynoszącej 190000 kg. Zazwyczaj noworodki osiągają długość ciała 600–700 cm przy ciężarze około 2000–3000 kg. Ubarwienie błękitnoszare, skóra może być cętkowana.
Płetwal błękitny występuje w wodach całego świata zamieszkując w zależności od podgatunku:
Występuje w wodach wszystkich oceanów, głównie w strefie pelagialu, u wybrzeży widywany sporadycznie. Odbywa wędrówki sezonowe, w okresie letnim przemieszcza się w ślad za topniejącym lodem.
Płetwal błękitny jest najgłośniejszym zwierzęciem na Ziemi. Potrafi wydawać dźwięki o natężeniu 190 decybeli, słyszalne przez inne płetwale z odległości ponad 800 km. Oprócz echolokacji w zakresie ultradźwięków, płetwale wytwarzają też dźwięki w celu porozumiewania się między sobą, szczególnie w okresie godowym.
W ogólności, odgłosy wydawane przez walenie obejmują bardzo szeroki zakres długości fal, odpowiadający częstotliwościom od kilkunastu Hz do ultradźwięków. Na tym tle, śpiewy płetwali błękitnych odznaczają się szczególnie niskimi częstotliwościami. Z roku na rok zakres częstotliwości komunikacyjnych płetwali błękitnych systematycznie się zmniejsza (średnio o 31% w czasie od roku 1960 do 2009), prawdopodobnie w związku ze wzrostem obecnego w obszarze wyższych częstotliwości hałasu emitowanego przez statki.
Część śpiewu komunikujących się ze sobą płetwali błękitnych utrzymywana jest z bardzo dużą dokładnością na stałej częstotliwości tonu podstawowego – osobniki synchronizują między sobą emitowane częstotliwości tych tonów, utrzymując ich stałość na poziomie 0.5%. Dla porównania, interwał sekundy małej (np. między dźwiękami c i cis) wynosi ok. 6%.Zasugerowano, że dzięki tej synchronizacji słyszące się wzajemnie osobniki mogą określić wzajemną prędkość (na podstawie efektu Dopplera).
Płetwal błękitny żywi się planktonem, głównie krylem, którego dziennie połyka 4 tony. Pożywienie najczęściej chwyta nurkując. Największe ilości planktonu występują w wodach podbiegunowych. Pływając w pobliżu Oceanu Arktycznego odżywia się trzema gatunkami raków. Nie gardzi też rybami. W okresie godowym, który przypada zimą, płetwale wędrują na wody tropikalne, gdzie z powodu braku żywności zmuszone są do "postu".
Samica płetwala błękitnego rodzi raz na 2–3 lata. Ciąża trwa 340–366 dni, w miocie przychodzi na świat jedno młode. Okres godowy przypada na okres zimowy. Noworodek rodzi się w strefie równikowej, gdyż ma za słabo wykształconą warstwę tłuszczową, by przeżyć w wodach Arktyki lub Antarktyki. Mierzy 7 m długości i waży od 2,5 do 3 ton. Młody osobnik żywi się mlekiem matki, wypija go 200-300 litrów dziennie. Laktacja trwa 7 miesięcy. Potem fiszbiny są na tyle rozwinięte, że młode może samo chwytać pokarm. Samice w tym czasie tracą 25% masy ciała.