Czernica
Czernica, kaczka czernica, kaczka czubata, kaczka czarnoczuba (Aythya fuligula) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie wyróżnia się podgatunków.
Ptak ten zamieszkuje północną Eurazję w pasie od Islandii i Wielkiej Brytanii po Kamczatkę. Na południu osiąga Europę Środkową, północną Mongolię i Hokkaido – zasadniczo jest to pas pomiędzy 70°N a 48°N.
Populacje zachodnioeuropejskie są koczujące lub osiadłe, a północne wędrowne, przeloty w marcu–maju i sierpniu–grudniu. Zimują w Europie północno-zachodniej (dołączając do populacji osiadłej) i środkowej, w basenie Morza Śródziemnego i Czarnego, na Bliskim Wschodzie, w subsaharyjskiej Afryce, Azji Środkowej, subkontynencie indyjskim, południowo-wschodniej Azji oraz w Japonii i na Filipinach. Sporadycznie pojawiają się na Alasce oraz zachodnich i wschodnich wybrzeżach Ameryki Północnej.
Od XIX wieku zwiększała się jej liczebność i kolonizowała nowe obszary. Na początku XX wieku zasiedliła Europę Środkową, gdzie stała się jednym z liczniejszych gatunków kaczek. Od początku lat dziewięćdziesiątych XX w. notowano zasiedlanie południowych rejonów tej części Starego Kontynentu – czernica pojawiła się w Austrii i na Półwyspie Bałkańskim. Obecnie jej europejska populacja uważana jest za stabilną, choć w sześciu krajach jej liczebność spada.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, gnieździ się na całym niżu, jeszcze pod koniec XX w. miejscami uznawany za dość liczny. Zimuje na wybrzeżu Bałtyku i nad większymi rzekami na zachód od Wisły. Od lat 90. XX wieku populacja lęgowa w Polsce szybko się kurczy, z kolei populacja zimująca jest stabilna.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje czernicę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji w 2015 roku szacowano na około 2,6–2,9 miliona osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.
W Polsce gatunek łowny od 1 września do 31 grudnia. W latach 2013–2018 liczebność populacji lęgowej czernicy na terenie kraju szacowano na 2000–5000 par. Ze względu na notowany od kilkudziesięciu lat spadek liczebności krajowej populacji lęgowej (o około 63% w latach 1980–2018), Polski Komitet Krajowy Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w maju 2019 r. przyjął uchwałę wzywającą do objęcia czernicy ścisłą ochroną gatunkową. Liczebność populacji zimującej w Polsce w latach 2013–2018 szacowano na co najmniej 11 300 – 58 700 osobników. Według danych długoterminowych liczebność populacji zimującej uznawana jest za stabilną, choć w latach 2011–2018 odnotowano jej wzrost o około 28%. Na Czerwonej liście ptaków Polski czernica została sklasyfikowana jako gatunek bliski zagrożenia (NT).
